REFOTOGRAFIA - PAŁAC W JAKSICACH - SCHLOSS IN AXELHAUSEN - MARCIN MOŚCICKI - TURYSTYKA HISTORYCZNA - HISTORIA, PRZYGODA, PASJA, HOBBY

Z kart niemieckiego albumu…

    Z chwilą, w której stajemy się posiadaczami starej fotografii, pojawia się chęć odkrycia sekretów zatrzymanych w kadrze. Kto jest na zdjęciu, kiedy i gdzie zostało zrobione, w jakich okolicznościach... 

Na wiele z tych pytań, o ile nie są to rodzinne pamiątki, najczęściej nie jesteśmy w stanie jednoznacznie odpowiedzieć. Pozostaje więc zagadka, która czeka na rozwiązanie, na swojego odkrywcę, który wyrwie z okowów niepamięci osoby i miejsca zaklęte w kadrze fotografii.

    Szczególnie trudnymi do identyfikacji są historyczne fotografie obcych formacji, których autorów najczęściej nie jesteśmy w stanie poznać, o ile wcześniej nie zostawili jakichś wskazówek dla potomnych. "Hohensalza Mai 1940", taki podpis widnieje na ciemnej karcie wyklejanego albumu. Poza charakterystycznym 'zapachem historii' wypełnia ją kilka zdjęć co sugeruje, że wszystkie związane są z jedną miejscowością. Hohensalza to współcześnie Inowrocław.

    Słoneczny maj 1940 roku. Ponad pół roku po kampanii wrześniowej, grupa rekrutów zakwaterowanych w dawnych pruskich koszarach 140 Pułku Piechoty przy ulicy Dworcowej  (w okresie międzywojennym stacjonował w nich 59 Pułk Piechoty Wielkopolskiej), czeka w gotowości do wymarszu na placu apelowym. Pośród nich są: Werner, Weirich, Fischer, Moor, Gressler, Köhler i Schmidt. Który z nich jest autorem zdjęć? Na to pytanie nie znalazłem odpowiedzi. Podpis "Marsch nach Axelhausen" jest kolejną wskazówką lokalizacyjną, tym razem określającą kierunek jaki został obrany za cel marszu. Axelhausen to jedna z dwóch drugowojennych nazw podinowrocławskiej, oddalonej o niesełna 8 kilometrów, miejscowości Jaksice. Początkowo do roku 1942 obowiązywała nazwa z okresu zaboru pruskiego - Jakschütz. W ówczesnym czasie zamieszkiwało ją ok. 1300 mieszkanców. Użycie nazwy Axelhausen w stosunku do treści jaka zawarta jest w opisach na awersach fotografii, na których zapisano, iż pochodzą z maja 1940 roku, sugeruje nam, że album został utworzony po 1942 roku, niejako "po czasie", kiedy w powszechnym użyciu była już nazwa Axelhausen. Wykonane schludnie, jednym charakterem pisma, bez pośpiechu opisy, były zapewne dla ich autora swoistą podróżą do przeszłości. 

Przemierzając ulice Jaksic ze zdjęciami w dłoniach, szukałem jakiegoś punktu zaczepienia, w odniesieniu do którego mógłbym podjąć trop identyfikacji. Nie ma ich za wiele w tej niewielkiej miejscowości, której główną oś wytycza przebiegająca przez nią droga krajowa nr 25. Obok szkoły, którą po krótkich oględzinach na wstępie wyeliminowałem jako obiekt z fotografii, drugim charakterystycznym budynkiem, w stosunku do którego pokładałem główne nadzieje, jest tzw. pałac, czy raczej to co z niego pozostało. Współczesna bryła należącej niegdyś do niemieckiej rodziny von Borck posiadłości, znacznie odbiega od XIX wiecznego pierwowzoru. Liczne przebudowy i adaptacje sprawiły, że miejsce to czasy architektonicznej świetności ma daleko za sobą. Pomimo tego kontrastu trop okazał się słusznym, gdyż to na jego tyłach odnaleźć można miejsce, które 77 lat temu było świadkiem zbiórki drużyny żołnierzy Wehrmachtu.

Czy mocno się zmieniło? Zobaczcie i porównajcie sami, a na tych, którzy będą przejazdem w drodze nad Morze Bałtyckie i zechcą samodzielnie zgłębiać historię tego miejsca, czekają nieliczne relikty dawnych elementów zdobniczych i wyposażenia, m.in. drewniane schody ze zdobioną balustradą, podłoga z płytek ceramiczycznych czy dwuskrzydłowe drzwi i wiele innych. 

    Wszystkich zainteresowanych poszerzeniem wiedzy zapraszam do tematu łamach forum "Ocalić od zapomnienia", gdzie zobaczyć będzie można kilka zdjęć z ww. miejsca.

Marcin Mościcki

(grudzień 2017)