Kolej linowa Janikowo - Piechcin - TURYSTYKA HISTORYCZNA - HISTORIA, PRZYGODA, PASJA, HOBBY

        Kolejka linowa Janikowskich Zakładów Sodowych "Janikosoda S.A." jest obecnie jedną z ostatnich,jeśli nie ostatnią, towarową koleją linową w Polsce. Linowe kolejki towarowe służyły od lat w przemyśle do transportu masowych ładunków sypkich. Stosowano je w m.in kopalniach, kamieniołomach, cementowniach, leśnictwie. Kolej linowa pozwala na swobodne prowadzenie nad przeszkodami terenowymi i umożliwia uniknięcie kosztownych prac ziemnych. Podstawową wadą kolejek tego typu jest jednak mała elastyczność i przeznaczenie do transportu tylko jednego rodzaju ładunku.

Na przestrzeni lat rozwinęły się różne systemy kolei:   
- o układzie jednolinowym
- o układzie dwulinowym
- o torze sztywnym
       W pierwszym systemie wagonik kolejki linowej jest połączony wprzęgłem z liną, która jednocześnie i utrzymuje go na odpowiedniej wysokości i zapewnia jego napęd. W systemie dwulinowym jedna lina jest liną nośną i stanowi rodzaj toru po którym toczą się koła wagonika. Druga lina jest lina pociągową, która powoduje ruch wagonu. System z torem sztywnym jest podobny do systemu dwulinowego z ta różnicą, że zamiast liny nośnej jest tor sztywny wykonany z profili stalowych.

       Kolej linowa Janikosody SA jest klasyczną koleją dwulinową. Do użytku została oddana w 1960 roku i połączyła kopalnię skały wapiennej w Piechcinie z dwoma zakładami sodowymi w Janikowie i Mątwach. Z zakładu w Piechcinie kolej biegnie w linii prostej do stacji załomowej przy Zakładach w Janikowie. Po drodze przechodzi nad drogą Pakość - Radłowo, Pakość - Krzekotowo, Pakość - Jankowo, nad Jeziorem Pakoskim i drogą Janikowo - Pakość wzdłuż, której jeszcze w latach 70  tych biegła jedyna w Polsce normalnotorowa kolej cukrownicza z Cukrowni Janikowo - do dawnej - Cukrowni Pakość. Po przejściu przez stację załomową linia kolejki odchyla się od linii prostej o około 30 stopni i dochodzi do Zakładów w Janikowie. Dawniej (do kiedy nie wiem) stacja załomowa była stacją rozdzielczą. Według mapy i stanu z 1969 odcinek do Janikowa był tylko odgałęzieniemkolei linowej do Zakładu Soda Mątwy. Odcinek do Mątew przechodził nad linią kolejową Inowrocław - Poznań, jeziorem Piotrowickim na wysokości wsi Krusza miała stację załomową i po zmianie kierunu o 45 stopni, przechodził nad torami kolejki Cukrowni Kruszwica, by zakończyć bieg na terenie zakładów sodowych w Mątwach.  
       Analizując mapę można powiedzieć, że odcinek do Piechcin - Janikowo miał około 6,5 km zaś nieistniejący do Mątew około 12 km.  

       Obecnie istniejący odcinek ma długość 7180 mb. Poruszają się po nim 164 wagoniki z prędkością 2,3 m/s i napędzana jest silnikiem 75 kW.  

Maciej Kucharski

Literatura:
1. M. Malczewski "Towarowe kolejki linowe" - [w] Świat Kolei 3/1996
2. E. Raabe "Kolejki linowe" -Warszawa 1936
3. Z. Schneigert "Kolejki linowe napowietrzne" -Warszawa 1957