Artyleryjska Grupa Warowna BOUDA - TURYSTYKA HISTORYCZNA - HISTORIA, PRZYGODA, PASJA, HOBBY

         Położona w północnej części Czech Artyleryjska Grupa Warowna Bouda jest częścią czechosłowackiego systemu umocnień z lat 30-tych XX wieku, tzw. "betonowej granicy".
          Wybudowaną w dwa lata (1936-1938) Grupę Warowną tworzy pięć obiektów, z których trzy są blokami bojowymi piechoty, jeden jest blokiem artyleryjskim, a ostatni blokiem wejściowym. Konstrukcja żelbetowych ścian tworzących budowle (grubość 350cm), gwarantowała przetrwanie trafień ówczesnymi środkami rażenia bez szczególnych zniszczeń. Docelowo załogę grupy warownej miało tworzyć 316 żołnierzy, jednakże obiekty te nigdy nie zostały użyte bojowo. We wrześniu 1938 roku grupa warowna została częściowo uzbrojona i wyposażona. Obsadę stanowiło 119 żołnierzy. Niemcy zajęli obiekty na początku października 1938 roku. W latach II Wojny Światowej obiekt posłużył za model eksperymentalny dla niemieckiej myśli fortyfikacyjnej. Poza zniszczeniami powstałymi w konsekwencji ostrzeliwania obiektu w ramach licznych prób artyleryjskich, z tego okresu pochodzą m.in. dwie testowe wersje przesuwnego zamknięcia przedzielającego główny korytarz, po których zostały współczesnie jedynie prowadnice. Pierwotnie znajdowały się na nich dwudziestotonowe wrota. Rozwiązania te w późniejszym okresie wykorzystywano podczas wzoszenia umocnień na zachodnich granicach III Rzeszy. W latach 1949-1950 podziemny kompleks miał odzyskać swoje "drugie życie". Podjęto decyzję o przekształceniu go w podziemne magazyny, jednak pomysł ten został zaniechany po wydrążeniu i rozpoczęciu budowy dwóch hal (z planowanych jedenastu), które po dziś dzień stoją niedokończone. Kolejne lata (do początku lat 90-tych) to okres dewastacji obiektów.
         Do podziemnej części systemu prowadzi pochylnia, po której zjeżdżały specjalne wózki, na których opuszczano wagoniki kolejowe zaopatrujące Grupę Warowną. Główną drogę ruchu podziemnego systemu tworzy korytarz o długości ponad siedmiuset metrów. W przebiegu głównego korytarza spotykamy m.in. dworce i mijanki, rozgałęzienia do poszczególnych obiektów oraz podziemnej infrastruktury, tj. magazynów, koszar, filtrowni, komór minowych, siedemdziesięciometrowej sztolni odwadniającej itp. W najgłębszym miejscu podziemi, które znajduje się pod wierzchołkiem góry (od której Grupa Warowna przyjęła nazwę Bouda), odległość do powierzchni gruntu wynosi 60 metrów. Tutaj też jest rozgałęzienie do obiektu K-S24 (blok bojowy piechoty). Główny korytarz kończy się przy szybie prowadzącym na dolny poziom do obiektów K-S23 i K-S21 (tj. bloków bojowych piechoty). Na szczególną uwagę zasługuje ostatni z niewymienionych do tej pory obiektów K-S22. Blok artyleryjski, do którego prowadzi szyb z klatką schodową, miał być ukoronowany ważącą blisko 443 tony wysuwalno-obrotową wieżą pancerną (w 1938 roku w fabryce Skoda były w stanie ukończenia jedyne dwa egzemplarze), której uzbrojenie stanowić miały dwie haubice 100 mm o donośności ognia wynoszącej 11950 m. Obrót o 360 stopni za pomocą napędu elektrycznego miał trwać minutę. Nigdy nie trafiła na miejsce swojego przeznaczenia...

         Pomijając walory architektoniczne związane z tym miejscem warto zaznaczyć, że obiekt skrywa w sobie najgłębiej położone na terenie Czech miejsce pamięci, poświęcone obrońcom jej granic, którzy zginęli w okresie od jesieni 1938 roku do wiosny 1939.

Marcin Mościcki
czerwiec 2014